Medisch Psycholoog
I Resultaatgebieden:
1. Communiceren
Betreft het correct ontvangen en bejegenen van cliënten, het tot stand brengen van een goed contact met de cliënt en het instellen van goede werkcontacten met medewerkers en collega's.
Prestatie- indicatoren:
- Gesprekken verlopen duidelijk en ter zake, afgestemd op de toestand, handicap, sekse, leeftijd en eigen cultuur van de cliënt .
- Goede werkcontacten met collega's en medewerkers.
- Is een vaardig teamspeler, pakt gemakkelijk allerlei verschillende taken en rollen op in een groep.
2. Methodisch onderzoek
Betreft het grondig onderzoeken en beoordelen van de situatie van de cliënt
Prestatie- indicatoren:
- Onderzoeken worden systematisch, volledig, op professionele wijze verricht, beantwoordend aan professionele maatstaven en de stand van de wetenschap
- Gesprekstechniek en onderzoekstechnieken zijn up-to-date, gericht op het verkrijgen van voldoende, volledige en juiste informatie
- De cliënt wordt voldoende ruimte geboden om zich over zijn noden en kwalen uit te spreken
- Gedrag, emoties en gevoelens van de cliënt worden zorgvuldig geobserveerd.
- Er wordt zorgvuldig rekening gehouden met aard, sekse, leeftijd, cultuur, omstandigheden, vermogens en toestand van de cliënt bij het uitvoeren van een onderzoek.
- Er wordt een behoorlijke werkoutput, o.m. in de vorm van heldere rapportages geleverd.
- Cliënten en medebehandelaars worden over een diagnose helder, duidelijk en zorgzaam geïnformeerd.
- Verricht dit soort activiteiten ook zelfstandig, buiten het gebruikelijke werkterrein
- De medisch psycholoog geniet bij cliënten, collega's en instanties een goede reputatie.
- Behandeling
Betreft het instellen van een behandeling, het uitvoeren van medisch-psychologische behandelingen, de controle op het beloop van het behandelingsproces, het toezien op de kwaliteit van de behandelingsinformatie, aanvullende therapie, verzorging en nazorg
Prestatie- indicatoren:
- Behandelingen worden met kennis van zaken, zelfstandig en vaardig verricht, beantwoordend aan professionele maatstaven en de stand van de wetenschap
- Waar nodig wordt nauw samengewerkt met andere ter zake deskundigen.
- Er wordt zorgvuldig rekening gehouden met aard, sekse, leeftijd, cultuur, omstandigheden, vermogens en toestand van de cliënt bij het uitvoeren van de behandeling
- Er wordt een behoorlijke werkoutput geleverd.
- De cliënt wordt goed geïnformeerd over doel, aard, omstandigheden, effecten en gevolgen van de behandeling
- Collega's, medici, paramedici en andere verzorgers van de cliënt zijn geïnformeerd en geïnstrueerd met betrekking tot wat zij van de cliënt kunnen verwachten en wat hen te doen staat.
- Correct en helder onderbouwd wordt vastgesteld en vastgelegd wanneer de cliënt wordt doorverwezen naar of overgedragen aan huisarts of naar andere medische of paramedische disciplines.
- De resultaten van de ingestelde behandeling worden tijdig gecontroleerd
- De cliënt wordt voldoende begeleid, zodat hij kan meewerken aan zijn behandeling
- De kwaliteit van aanvullende therapie, verzorging en nazorg wordt gecontroleerd
- Voor de ingestelde behandelingen zijn er geen contra-indicaties.
- Verricht deze behandelingen ook zelfstandig en professioneel buiten het gewone werkterrein, bijvoorbeeld waarnemend in een andere kliniek of ander ziekenhuis.
- De medisch psycholoog geniet bij cliënten, collega's, (externe) klinieken en instanties een goede reputatie als behandelend psycholoog
- Coachen.
Betreft het leiding geven aan en coachen van medewerkers, stagiaires, studenten en teamgenoten, het coördineren van de uitvoering van teamtaken, het stipuleren van locaal zorgbeleid, het nemen van maatregelen voor kwaliteitsborging en, niet in de laatste plaats, ook de cliënt wordt begeleid naar het optimum van zijn welzijn.
Prestatie- indicatoren:
- De cliënt, respectievelijk diens welbevinden, ontwikkelt zich in positieve zin,
- Het PSB-team functioneert als een hecht en gemotiveerd team
- Team taken en rollen zijn duidelijk
- De medisch psycholoog functioneert onder meer als teamvoorzitter of coördinator.
- In het PSB-team vangt men elkaar op, springt elkaar gemakkelijk bij.
- Als er in het team conflicten zijn, dan worden die intern opgelost.
- De medisch psycholoog maakt tijd vrij voor training en ontwikkeling van teamleden, medewerkers, studenten, stagiaires
- Vaardigheden worden onder controle met feedback getraind, o.m. in een skillslab.
- Ontwikkeling, onderwijs en instructie.
Betreft het geven van trainingen en onderwijs, het verrichten van of meewerken aan toegepast of theorethisch wetenschappelijk onderzoek, het publiceren van artikelen, het verstrekken van consulten en adviezen aan collega's en instanties, het beheren en completeren van de vakinformatie voor de eigen werkpraktijk
Prestatie- indicatoren:
- De medisch psycholoog is voldoende op de hoogte van de geldende professionele maatstaven en de stand van zaken van wetenschap en techniek
- Positief oordeel van cliënten, collega's, cursisten en studenten over gegeven voorlichting en onderwijs
- Bereikte resultaten van cursisten en studenten
- Participaties en prestaties in belangrijke en interessante onderzoeken
- Aantal, kwaliteit en gewicht van de geplaatste publicaties
- Reputatie als auteur van vakliteratuur
- Positief oordeel van collega's en instanties over gegeven consulten en adviezen.
II Kritieke situaties
- Geen diepgang, te weinig belangstelling voor de cliënt en/of diens probleem. Gemakkelijk aannemen dat een cliënt zijn nut wel zal hebben van elk zinnig standaardadvies.
- Te weinig empathie. Kan cliënt en problematiek niet in hun eigen context waarnemen. Projecteert wellicht eigen problemen of ideeën op cliënt.
- Gebrek aan zelfkennis, te weinig zelfinzicht.
- Gedraagt zich niet "zoals het een waardevolle gast betaamt in de wereld van de ander". (Gedraagt zich eerder als een "eigenaar": misbruikt de deskundigheidsmacht, springt slordig om met belangen, waarden, gevoelens van de cliënt.)
- Kan de cliënt niet motiveren, inspireren: te weinig creatief, te weinig eigen idealen, te weinig moed, te weinig eigen ideeën over "het goede en het schone".
- Te weinig controle op het behoud van autonomie van de cliënt. De cliënt wordt een soort afspiegeling van de therapeut, hetgeen niet tijdig wordt herkend.
- Geen wezenlijk contact. Slaagt er niet in een relatie op te bouwen, "een veilige tussenwereld te scheppen", waarin belangentegenstellingen tussen cliënt en therapeut kunnen worden opgeheven.
- De cliënt "de mist in laten gaan" of in de steek laten.. Zich op een pijnlijk, kritisch of voor zichzelf een beetje gevaarlijk moment van de cliënt afkeren, zich terugtrekken.
- Zich teveel richten naar de belangen van de cliënt, onvoldoende rekening houden met negatieve gevolgen en (neven)effecten in de buitenwereld.
- Overtredingen van de beroepscode.
III Gedragscompetenties
- Gedragstypen en voorbeelden
Tonen belangrijke informatie op te nemen in gesprekssituaties en bij observaties. Reageren op verbale en non-verbale signalen, doorvragen tot de informatie compleet is, tot de situatie helder is en men elkaar over en weer volledig verstaat.
Prestatie- indicatoren:
"Ideeën en meningen duidelijk maken met helder taalgebruik, passende lichaamstaal en goede stijlvormen. De taal mondeling en schriftelijk correct gebruiken, aangepast aan de doelgroep."
Prestatie-indicatoren:
- Gebruikt heldere, korte zinnen.
- Gebruikt geen jargon, legt vaktermen uit.
- Spreekwijze en taalvormen past bij de wereld van de toehoorders.
- Produceert duidelijke notities en heldere rapporten.
Presenteren
"Informatie en diensten professioneel aanbieden. Zich presenteren zoals de beroepsgroep zich wil tonen aan de buitenwereld."
Prestatie-indicatoren:
- Gedraagt zich volgens de beroepscode en de geldende maatschappelijke normen.
- Past taal en stijl aan bij wat de cliënt of de situatie vraagt.
- Brengt de kern van een zaak duidelijk, kort en bondig over.
- Kan goed college geven.
- Blijft kalm en correct, ook als er gespannen of boos wordt gereageerd.
Initiatief
"Aankomende problemen en kansen signaleren en daarnaar handelen. Tot acties overgaan voordat een probleem zich voordoet of een kans verdwijnt"
Prestatie- indicatoren:
- Anticipeert, komt snel in actie, wacht niet af.
- Denkt vooruit, vraagt uit zichzelf aanvullende informatie.
- Komt met voorstellen om vertragingen, schade of fouten te vermijden.
- Gebruikt onverwachte openingen om met nieuwe voorstellen te komen.
Autonomie
"Zich onafhankelijk gedragen: beslissingen nemen, handelingen verrichten, zonder inmenging van anderen"
- Zich als ter zake deskundige gedragen
- Op eigen verantwoordelijkheid beslissingen nemen die voor hemzelf riskant zijn
- Bij meningsverschillen eigen koers en positie duidelijk maken.
- Niet opzij gaan, wanneer er stevige druk wordt uitgeoefend.
- Eigen ideeën handhaven, waarvan anderen nog overtuigd moeten worden.
- Een zakelijk meningsverschil met klant of superieur niet uit de weg gaan.
- Bij conflicten het geheel overzien en daarnaar te handelen. Niet automatisch partij kiezen.
- Zich niet laten weerhouden om noodzakelijk geachte acties te initiëren of uit te voeren.
Integriteit
'Zich rechtschapen, eerlijk en onkreukbaar gedragen, overeenkomstig algemeen geldende sociale en professionele normen."
- Respecteert en beschermt de aan hem toevertrouwde persoonlijke informatie.
- Geeft geen andere voorstelling van de werkelijkheid dan op basis van eigen waarneming.
- Rapporteert correct en objectief over de resultaten van diagnoses en behandeling.
- Maakt geen misbruik van macht, voorkennis of van de zwakkere positie van de cliënten of assistenten.
- Vermijdt elk opzettelijk misleidend en manipulerend gedrag dat slechts eigen voordeel dient.
- Eigent zichzelf geen resultaten toe die door anderen behaald zijn.
- Geeft oprechte informatie aan de cliënten over bestaande en mogelijk komende risico's bij onderzoek en behandeling
- Gedraagt zich in elk contact met anderen overeenkomstig geldende maatschappelijke normen.
- Handelt consequent volgens de beroepscode. Wijst afwijkingen af.
- Houdt zich aan de regels van de beroepsvereniging en de organisatie
- Geeft duidelijk aan wanneer een van hem verlangde actie buiten eigen normen of de beroeps-, respectievelijk instellingsnormen valt.
- Houdt aan algemene en professionele gedragsnormen vast, ook wanneer dit nadeel, spanning of conflicten met zich meebrengt.
- Respecteert de persoonlijkheid en de normen en waarden van anderen.
- Geeft oprechte informatie over zijn standpunt met betrekking tot zaken zoals beroepsethiek, veiligheid en milieu.
- Neemt verantwoordelijkheid voor het eigen handelen.
- Meldt gemaakte fouten en neemt uit eigen beweging stappen om schade bij cliënten of collega’s te compenseren en te beperken.
Gevoelig zijn
'Laten zien dat men zich goed bewust is van wat andere mensen in hun eigen omgeving voelen en wensen, tonen dat men daarmee op passende wijze rekening houdt.'
- Laat merken dat hij andere normen en waarden respecteert.
- Toont begrip voor ethische of morele problemen van anderen.
- Houdt rekening met de instelling en de wensen van studenten.
- Reflecteert, verwoordt gevoelens en behoeften van anderen.
- Ontziet een ander bij een pijnlijk punt in het gesprek.
- Houdt zich bij de kern van de zaak, vermijdt vragen naar persoonlijke omstandigheden die niet van belang zijn.
- Toont waardering en spreekt vertrouwen uit in de cliënt, de assistenten en de verzorgers
- Toont respect voor de persoonlijkheid en de mogelijkheden van de cliënten
- Richt eigen gedrag naar het gedrag en de emoties van een gesprekspartner.
- Geeft cliënten de ruimte om hun angsten en noden aan de orde te stellen.
- Toont bij weerstand en onbegrip respect voor de persoonlijkheid en begrip voor de gevoelens van de cliënten
- Geeft de cliënten ruimte om zelfstandig beslissingen te nemen en eigen wegen te kiezen, ook wanneer dat afwijkt van eigen visie
Flexibel gedrag
'Reageren op problemen en kansen door het veranderen van stijl en gedrag wanneer dat nodig is voor het bereiken van het gewenste resultaat.'
- Afgestemd zijn, duidelijk rekening houden met de ideeën en gevoelens die opkomen bij de gesprekspartners en die benutten voor het bereiken van een gewenst resultaat.
- Het te bereiken resultaat centraal houden, maar zich minder hechten aan de weg er heen. Dit in tegenstelling tot aanpassen, want bij aanpassen wordt als compromis een ander (meestal minder) resultaat als doel gesteld.
- Van aanpak veranderen zodra het beoogde resultaat in gevaar komt.
- Scherp reageren op weerstand, een pauze nemen, van stijl veranderen.
- Tijdens het gesprek overgaan van mededelen naar vragen, van inhoud naar procedure wanneer dat de weerstand vermindert of de acceptatie bevordert.
- Een toevallige omstandigheid benutten om sneller of beter resultaat te verkrijgen.
- Stijl van aansturen, invloed uitoefenen, leidinggeven, afwisselen in afstemming op de situatie, de persoon en de voortgang.
- Verschillende abstractieniveaus gebruiken om een begrip goed over te brengen.
- In verschillende situaties gemakkelijk verschillende werkwijzen en benaderingen toepassen om daarmee een zelfde resultaat te bereiken.
Inzet
'Stellen van hoge eisen aan zichzelf en aan de resultaten die worden geproduceerd. Laten zien niet tevreden te zijn met gemiddelde prestaties. Zichzelf ontwikkelen om kwaliteit te leveren, hoog te presteren, succes te behalen.'
Prestatie- indicatoren:
- Werkt hard.
- Spreekt enthousiast over het werk en het werkveld.
- Formuleert uitdagende doelen.
- Gedraagt zich verantwoordelijk en zelfstandig.
- Grijpt kansen, creëert mogelijkheden voor verdere ontwikkeling.
- Stelt zich verantwoordelijk voor de kwaliteit.
- Reserveert tijd en energie voor eigen ontwikkeling binnen het vakgebied.
Samenwerken
"Bijdragen aan een gezamenlijk resultaat, ook als het een onderwerp betreft dat niet onmiddellijk van persoonlijk belang is"
Prestatie- indicatoren:
- Wisselt kennis en technieken uit met collega's
- Steunt voorstellen van anderen. Bouwt daarop voort.
- Laat merken dat inspanningen en hulp van anderen worden gewaardeerd.
- Biedt zelf hulp aan, helpt daadwerkelijk.
Trouw
"Zich houden aan de afspraken, aan de stappen, aan de voorwaarden en aan de beoogde resultaten van een proces. Zich richten naar de wensen en bedoelingen van de ander."
- Met enthousiasme praten over de cliënten en het beroep
- Uitkomen voor uw persoonlijke betrokkenheid bij het lot van cliënten, assistenten en collega's
- Collega's, assistenten en cliënten niet afvallen in het bijzijn van anderen.
- Zich richten naar waarden en normen van de cliëntenen.
- Afspraken nakomen, ook al is dat niet in eigen belang.
- Professionele procedures en werkwijzen aanpassen bij bijzondere afspraken met uw cliënt en daar zelf verantwoordelijkheid voor nemen.
- Staan achter beslissingen die voor cliënten, collega's of beroepsgroep nuttig zijn, ook als dat weerstand oplevert.
- Zich inzetten om de doelen van uw cliënt te realiseren, wanneer men zelf andere doelen voorrang zou geven.
Kwaliteitsbesef
"Zich richten op het tegemoetkomen aan wensen en behoeften van cliënten en consumenten. Een hoge prioriteit toekennen aan afwerking, gebruikersgemak, veiligheid en service. Tevredenheid toetsen bij de cliënten."
'In een intensief gesprek of in een begeleidingsproces met cliënten de grenzen van het voor hen mogelijke aftasten door stelselmatig naar hen terug te koppelen, samen met hen oorzaken van successen en van falen na te gaan, alle mogelijkheden tot verbetering te onderzoeken, hen te bemoedigen en steeds concretere aanwijzingen te geven en passende oefeningen aan te bieden.'
- Stimuleert een cliënt om de hoogste nog haalbare doelen voor zichzelf te formuleren.
- Verklaart waarom de ene methode wel tot maximale resultaten leidt en de andere niet.
- Onderzoekt of de cliënt in staat en bereid is om intensieve begeleiding te ontvangen.
- Stelt samen met de cliënt een vrij diepgaand onderzoek in naar zijn mogelijkheden en beperkingen, helpt hem zijn doelen te formuleren.
- Stippelt samen met de cliënt een weg uit naar de hoogst bereikbare doelen.
- Geeft creatieve suggesties om barrières te overwinnen en kansen te benutten.
- Spoort de cliënt aan om geen genoegen te nemen met middelmatige resultaten.
- Cliënt kritisch blijven volgen. Systematisch de inzet en de geleverde prestaties exact controleren.
- Nagaan of gekozen wegen inderdaad effectief leiden tot het beoogde resultaat.
- Opbouwende kritiek en positieve impulsen geven over de prestaties van de cliënt. Dit relateren aan verdere ontwikkelingen.
- De cliënt troosten en bemoedigen bij ernstige tegenslag of vertraging.
- De cliënt middelen geven om zelf zijn resultaten objectief af te meten.
Analyseren
"Verkrijgen en herkennen van belangrijke informatie, verbanden leggen tussen gegevens. Opsporen van mogelijke oorzaken van verschijnselen, zoeken naar ter zake doende gegevens. Het beeld completeren en vastleggen."
- Nagaan of bewerkstelligen dat er condities aanwezig zijn voor het verkrijgen van betrouwbare informatie.
- Vaststellen uit welke fasen de processen van informatieverzameling en behandeling bestaan
- Verband leggen tussen theorie, oorzaken en verschijnselen die zich voordoen.
- Constateren dat informatie onvolledig of onbetrouwbaar is en doorvragen.
- Actief professionele informatiebronnen benutten.
- Op verschillende manieren verkregen informatie toetsen om betrouwbare informatie te verkrijgen.
- Achtergrondinformatie verzamelen over het probleem en over verschillende mogelijke oplossingen.
- Zoeken naar de oorzaken van ontbrekende, onjuiste, vervormde of selectieve informatie.
- Logisch en methodisch vaststellen waarin het probleem zit en wat de oorzaak ervan is.
- Hoofd- en bijzaken duidelijk onderscheiden.
- Exact op het juiste moment met de juiste actie komen.
- Informatie over nieuwe vakontwikkelingen verzamelen en betrekken bij lopende zaken.
- Met voorzorgsmaatregelen anticiperen op complicaties of onverwachte wendingen.
Een oordeel vormen
"Afwegen van beschikbare informatie en op basis daarvan tot een oordeel komen met in achtneming van de beroepscode en algemeen aanvaarde normen en waarden."
- Concrete informatie vergaren en ordenen. Uitgaan van feiten.
- Risico's, kansen en neveneffecten inschatten.
- Zich een oordeel vormen over de cliënt. In wat voor conditie is hij, wat weet hij, wat begrijpt hij, vertelt hij alles, staat hij open voor communicatie, denkt hij helder, welke risico's is hij geneigd te nemen, welke risico's kan de professional met hem nemen, enzovoorts.
- Verschillende scenario's ontwikkelen, alternatieven beoordelen en beargumenteren.
- Adviezen, meningen, wensen van cliënten, deskundigen, autoriteiten, instanties, et cetera bij de overwegingen betrekken, zonder de kern van de zaak en de eigen verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen.
- Relevante aspecten bij het oordeel betrekken. Dus zowel de belangen van en de consequenties voor de cliënten als de kwaliteit en de kosten van de behandeling, de beschikbare middelen, de mogelijkheden of vooruitzichten op langere termijn, de geldende normen en waarden, de beroepscode, de persoonlijke ethiek en uw de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.
- Tijd nemen voor het goed overdenken van de zaak.
- Gevolgen en consequenties van het oordeel benoemen en die zo mogelijk toegankelijk maken voor beslissingen door belanghebbenden.
- Oordeel of uitspraak onderbouwen, voor- en nadelen benoemen, de mogelijke consequenties en kosten van alternatieven schetsen.
- Een mogelijkheid voor heroverweging bij gewijzigde omstandigheden openen.
- Oordelen baseren op beschikbare informatie, de feiten en geldige redeneringen.
Discipline
"Zich toegewijd gedragen volgens gevestigde regels, gedragscodes, procedures, protocollen en voorschriften, ook bij tegenvallers en teleurstelling. Bij twijfel aan de juistheid, de toepasbaarheid of de doelmatigheid van regels en voorschriften, bevestiging en onderbouwing zoeken bij de juiste bron."
- Duidelijk de grenzen aangeven van uw professionele en persoonlijke mogelijkheden en verantwoordelijkheden.
- Grensoverschrijdende situaties en acties duidelijk signaleren.
- Vragen naar de locale interpretaties van algemene regels en voorschriften.
- Zich strikt houden aan locale regels en voorschriften.
- Vooraf advies of zonodig toestemming vragen voor een afwijking van regels of procedures
- Zichtbaar maken in gedrag, houding en werkomgeving, dat het iemand betreft die ordelijkheid, duidelijkheid en zekerheid hoog in het vaandel heeft
- Teamrollen
Brononderzoeker:
Netwerken, steeds zoeken naar nieuwe ideeën voor betere hulpverlening.
Specialist:
Bron van gespecialiseerde vakkennis, deskundigheid, technische vaardigheden, professionele standaarden
Bedrijfsman:
Moet woorden in daden omzetten, daadwerkelijke praktische hulp verlenen
Voorzitter: Moet kunnen optreden als voorzitter in overlegsituaties met andere disciplines en op vakgerichte bijeenkomsten.
- Persoonlijkheidskenmerken (schalen van 1-10)
Niet lager dan 8 op de schaal voor "sociaal vaardig".
- Deze schaal meet de mate waarin men behoefte heeft aan stimulatie door anderen
Niet lager dan 8 op de schaal voor "sympathiek".
- Deze schaal meet de mate van vriendelijkheid, respect en vertrouwen voor anderen
Niet lager dan 7 op de schaal voor "werkinstelling":
- Deze schaal meet de mate waarin men hoog wil presteren en integer wil zijn
Niet lager dan 7 op de schaal voor "stabiliteit":
- Deze schaal meet de mate waarin men zich weinig zorgen maakt, optimistisch is en tegenslagen gemakkelijk verwerkt
Niet lager dan 7 op de schaal voor "toegankelijkheid":
- Deze schaal meet de mate waarin zich openstelt voor en wil leren van nieuwe ervaringen.
V Overige competenties:
Drs. Psychologie, met name richtingen Klinische Psychologie of Ontwikkelingspsychologie.
Registratie als GZ psycholoog
Praktijkervaring/ bijscholing: (ten minste op één of liever twee van de volgende gebieden:)
Psychotherapie
Neuropsychologie
Kinder- en jeugdpsychiatrie
Arbeids- en organisatiepsychologie (management, teamvorming, etc, etc)
Dit beroepsprofiel is geconstrueerd uit beschikbare praktijkinformatie, aangevuld met bouwmaterialen materialen en hulpbronnen van het boek Competent Communiceren. Het is in deze vorm bedoeld als voorbeeld van een compentieprofiel, niet als beslissingsdocument.
Copyright 2001-2007 w.m.van osch, vrij voor persoonlijk gebruik en aanpassing in eigen kring, onder vermelding van deze bron
Laatst bijgewerkt 19-07-2007 Li Po
Home Functie database Download deze file naar uw tekstverwerker Vragen of tips over deze functie kunt u zenden naar: Wim van Osch